Ο 'Αγιος Μάμας

Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΜΑΣ

Μάρτυρες οἱ γονεῖς του

  Ὁ "Αγιος Μάμας κατήγετο ἀπὸ τὴν πόλι Γάγγρα τῆς Παφλαγονίας. Γεννήθηκε δὲ τὸ 260 μ.Χ. Ὁ πατέρας του λεγότανε Θεόδοτος κι’ ἡ μητέρα του Ρουφίνα. "Ο "Αγιος Βασίλειος, ὁ ὁποῖος ἔγραψε τὸν βίον του κι’ ὁ “Αγιος Γρηγόριος, ὁ Θεολόγος, μᾶς λέγουν, ὅτι ὁ πατέρας του ἦταν βοσκός. Ἐκ τῆς στάσεως ὅμως τοῦ ἐπάρχου τῆς Γάγγρας ᾿Αλεξάνδρου πρὸς τὸν 'Αγιον Μάμαντα, πρέπει νὰ συμπεράνωμε, ὅτι μᾶλλον οἱ γονεῖς του ἦσαν Πατρίκιοι, εἶχαν δηλ. καὶ κάποια θέσι ἀνωτέρα στὴν κοινωνία. Εἶχαν τὸν τίτλον τοῦ Πατρικίου. ᾽  

  Ἐκεῖνο, ποὺ διέκρινε τοὺς Χριστιανοὺς γονεῖς τοῦ “Αγίου, ἦταν ὁ ζῆλος κι᾽ ὁ ἄσβεστος πόθος γιὰ τὸ κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου. Δὲν μποροῦσαν νὰ μένουν βουβοὶ καὶ νὰ κρύβουν τὸ φῶς, τὴ στιγμὴ, ποὺ οἱ ἄλλοι συνάνθρωποί τους βάδιζαν στὸ πηχτὸ σκοτάδι τῆς εἰδωλολατρείας Ἐκήρυτταν μἐ πάθος τὸ Εὐαγγέλιο καὶ πολλούς ἀνθρώπους ἔφερναν στὸ φῶς τῆς θεογνωσίας. Σὰν τὰ διψασμένα ἐλάφια οἱ ἄνθρωποι ἔτρεχαν να ἀκούσουν τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ ὰπὸ αὐτούς. Επίστευαν, μετανοοῦσαν κι᾽ ἐβαπτίζοντο πολλοί.

  Ἡ ἐργασία ὅμως αὐτὴ καὶ ἡ δρᾶσις τῶν γονέων τοῦ ᾽Αγίου Μάμαντος ἐστενοχώρησε τὸν διοικητὴ τῆς πόλεως ᾽Αλέξανδρο. Τοὺς ἐκάλεσε νὰ ἀπολογηθοῦν. Ἐκεῖνοι ὡμολόγησαν μὲ θάρρος καὶ παρρησία, ὅτι ὅσους μποροῦν τοὺς κάνουν Χριστιανοὺς. Βάσει λοιπόν τῶν κειμένων τότε νόμων θὰ ἔπρεπε νὰ βασανισθοῦν καὶ νὰ Θανατωθοῦν.

  “Ο Ἕπαρχος προσπάθησε μἐ διάφορα λόγια νὰ τοὺς ἀναγκάσῃ νὰ θυσιάσουν στὰ εἴδωλα κι’ ἔτσι ν᾽ ἁποφύγουν τὸν θάνατον. “Ο Θεόδοτος ὅμως ἔμενε στερεὸς στὴ πίστι του. Ὁ ᾿Αλέξανδρος θὰ τὸν τιμωροῦσε αὐστηρὰ, ἀλλὰ ὁ Θεόδοτος εἶχε τὸ προνόμιο νὰ εἶναι Πατρίκιος. Ἔτσι τὸν ἔστειλε στὸν ἡγεμόνα τῆς Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας Φαῦστον.

  “Ο ἡγεμόνας αὐτὸς ἦταν ἀσεβὴς καὶ πολὺ σκληρός. Μόλις ἦλθε ὁ Θεόδοτος τὸν ἔκλεισε ἀμέσως στὴ φυλακὴ μὲ τὴ γυναῖκα του τὴν Ρουφίνα, ποὺ ἦταν ἔγκυος στὸν μεγάλον τοῦτον “Αγιον Μάμαντα.

Γεννιέται στὴ φυλακὴ

  “Ο Θεόδοτος, εὑρισκόμενος στὸ δεσμωτήριο καὶ φοβούμενος τὴν ἀνθρώπινη ἀδυναμία, παρεκάλεσε τὸν Θεὸ μὲ πίστι βαθειὰ νὰ τὸν πάρη κοντά Του. Καὶ ὁ Θεός, ποὺ γνωρίζει τὰ κρύφια τοῦ καθ’ ἑνὸς ἀνθρώπου, παρέλαβε κοντὰ στὸ Θρόνο τῆς μεγαλωσύνης Του τὴν ψυχὴν τοῦ Θεοδότου. Ἡ Ρουφίνα ἐγέννησε ἐκείνη τὴ μέρα καὶ βρισκότανε σὲ μεγάλη ἀγωνία καὶ ἀπορία. Δὲν ἤξερε τί νὰ κάνη. Ὁ Θεός, ποὺ ἀγαπᾶ τοὺς πιστούς Του, ἄκουσε τὴν προσευχή της. ᾽Αναπαυσε κι᾽ αὐτὴν ἀπὸ τοὺς πόνους της.Τὸ βρέφος ἔμεινε, φυσικά, μόνο κοντὰ στὰ λείψανα τῶν γονέων του.

Ὑἱοθέτησις καὶ ἀνατροφὴ τοῦ 'Αγίου

  Ὁ Θεὸς ποὺ φροντίζει γιὰ ὅλους, ἐφρόντισε καὶ γιὰ τὸ βρέφος ἐκεῖνο. Μιὰ γυναίκα τῆς πόλεως, εὐσεβὴς καὶ Χριστιανή, ἡ ᾽Αμμία, ἐζήτησε ἀπὸ τὸν διοικητὴ τὰ λείψανα τῶν ἁγίων. Ὁ ἡγεμόνας τῆς τὰ ἔδωκε, χωρὶς δισταγμό. Αὐτὰ μὲν τὰ ἔθαψε στὸν κῆπο της μὲ λαμπρότητα, τὸ δὲ βρέφος τὸ υἱοθὲτησε ἡ ἰδία, τὸ ἔκανε δηλ. θετό της τέκνο. Τὸ ἀγαποῦσε ὑπερβολικά. Δὲν εἶχε βεβαίως δικό της παιδί, οὔτε κι᾽ ἄνδρα. Σ᾿ αὐτὸ ἔρριξε ὅλο τὸ βάρος καὶ τὴ στοργικ’ή της φροντίδα. Τὸ βρέφος ἐπειδὴ ἐφώναζε τὴ μητέρα του συχνὰ μ α μ ὰ, ποὺ στὴ λατινιπὴ σημαίνει μάνα, γι᾿ αὐτὸ πῆρε καὶ τὸ ὄνομα Μάμας. Ἄλλοι λένε, ὅτι ἔμεινε ἄφωνος ἐπὶ πέντε χρόνια. Μετὰ ἀπὸ πέντε χρόνια εἶπε τὴ λέξι μ ά μ α, ἀπ᾽ ὅπου πῆρε καὶ τὸ ὄνομα. 'Ὑστερα ἡ ᾽Αμμία τὸν ἔστειλε εἰς ἡλικία πέντε ἐτῶν στὸ σχολεῖο. Ἕνας πρωτοφανὴς ζῆλος διέκρινε τὸ μικρὸ αὐτό, γιὰ νὰ μάθη γράμματα. Γι᾿ αὐτό, ἀπὸ τὰ πρῶτα ἀκόμη βήματα στὸ σχολεῖο, φάνηκε ὅτι θὰ ξεπεράση ὅλους τοὺς συμμαθητές του. Αὐτὴ τὴν ἐποχή, ποὺ ζοῦσε ὁ μικρὸς Μάμας, στὴ Ρώμη βασίλευε ὁ Αὐρηλιανός. Αὐτός ἐπίεζε πολὺ τοὺς Χριστιανοὺς ν᾽ αρνηθουν τήν θρησκεία τους καὶ νὰ θυσιάσουν στὰ εἴδωλα. Τὴν ἀπαίτησιν αὐτὴν εἶχε ἀπὸ τοὺς ἄνδρες, τὶς γυναῖκες, ἀλλὰ κι’ ἀπὸ αὐτὰ τὰ μικρὰ παιδιά.

  Ὅλα τὰ ἄλλα παιδιὰ ὑπήκουσαν στὴ διαταγὴ τοῦ αὐτοκράτορα. Μόνον ὁ μικρὸς Μάμας δὲν θέλησε ν᾽ ἀρνηθῆ τὴν πίστι του. ”Οχι μόνον αὐτό, ἀλλὰ καὶ προσπαθοῦσε μὲ κάθε τρόπο, μὲ λόγια, μἐ ἔργα καὶ πρὸ πάντων μὲ τὴν καλὴ συμπεριφορά του νὰ φέρη κι᾽ ἄλλα παιδιὰ στὴν ἀληθινὴ πίστι τοῦ Χριστοῦ.

  Ὅταν ὁ Μάμας ἔφθασε στὴν ἡλικία τῶν 15 ἐτῶν, ἀπέθανε ἡ εὐσεβὴς Θετή του μητέρα, ἢ ᾽Αμμὶα. Φυσικὰ ἐκκληρονόμησε τότε ὅλη τὴν περιουσία καὶ τὰ πολλὰ ὑπάρχοντά της. Εἴδαμε στὴν ἀρχή, ὅτι οἱ γονεῖς τοῦ Μάμαντος ἐμαρτύρησαν, ὅταν στὴν πόλιν ἔπαρχος ἦταν ὁ Φαῦστος. Ἐκεῖνον διαδέχθηκε ἕνας ἐξ ἴσου ἀσεβὴς καὶ εἰδωλολάτρης διοικητής, ποὺ τὸν λέγανε Δημόκριτο. ”Ο Δημόκριτος πληροφορήθηκε, ὅτι ὁ Μάμας, ὄχι μόνον δὲν συμμορφώνεται μὲ τὴν βασιλικὴ διαταγὴ, ἀλλὰ καὶ ἄλλους ἐμποδίζει, μὲ τὸ νὰ τοὺς κάνη Χριστιανούς, Ἐξαγριώθηκε. Ἔγινε θηρίο ἀνήμερο καὶ διέταξε νὲι τἀν φέρουν μπροστά του. Ὁ ἄρχοντας, ὅταν τον ἔφεραν, τὸν ρώτησε:

- Ειναι πραγματικό, ὅτι εἶσαι Χριστιανὸς καὶ δὲν θυσιάζεις στὰ εἴδωλα;

Ο 'Αγιος Μάμας τοῦ ἔδωσε μιὰ ἀξιοθαύμαστη ἀπάντησι, καὶ τοῦ ὡμολόγησε:

-Εἱμαι Χριστιανὸς καὶ ποτὲ δὲν Θ᾽ ἀρνηθῶ τὴν πίστι μου. Σοῦ δηλώνω δὲ κατηγορηματικα, ὅτι δὲν θὰ ἀμελήσω νὰ καθοδηγῶ στὴν πίστι, όσους μπορέσω.

Παρόμοια ἀπάντησι ποτὲ δὲν εἶχε ἀκούσει ὁ διοικητὴς Δημόκριτος ἀπὸ ἕνα τόσο μικρὸ παιδι. Ἀπὸ τὴν ἀποφασιστικότητα τοῦ Μάμαντος, ὁ Δημοκριτος κατάλαβε ἀμέσως, ὅτι δὲν Θὰ μποροῦσε νὰ τὸν πείση μὲ τὸ καλό. Διέταξε τοὺς παρευρισκομένους νὰ τὸν ἀναγκάσουν διὰ τῆς βίας νὰ θυσιάση στὸ βωμὸ τοῦ Θεοῦ Σεράπιδος.

  ΄Ο Μάμας δὲν φοβήθηκε ἀπὸ τὶς ἀπειλἐς τοῦ Διοικητοῦ. ᾽Αντιθέτως, ἀπαντοῦσε σ’ αὐτὸν μὲ θάρρος καὶ παρρησία.

-Δὲν ἔχεις, τοῦ εἶπε, καμμιὰ ἐξουσία νὰ τιμωρῆς ἐκεῖνον, ποὺ ἀνατράφηπε ἀπὸ τὴν μέγιστην καὶ περιφανεστάτην μητέρα, τὴν ”Αμμία, και ὁ ὁποῖος ἐκληρονόμησεν ἀπὸ αὐτὴν τόσον πλοῦτον.

  'Ο Δημόκριτος, πράγματι, δὲν εἶχε κανένα δικαίωμα νὰ βασανίση ἢ νὰ καταδικάση αὐτούς, ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὸ γένος τῶν Πατρικίων, χωρὶς τὴν ἄδεια τοῦ αὐτοκράτορος. Γι’ αὐτὸ τὸν ἔστειλε σιδηροδέσμιον στὸν αὐτοκράτορα Αὐρηλιανό. Ἔστειλε μαζὶ μ᾽ αὐτὸν γραπτὲς καὶ͵ τὶς πράξεις του, δηλαδὴ τὴν δικογραφία του.

  Ὁ βασιλεὺς μόλις ἔλαβε τὴν δικογραφία τοῦ Χριστιανοῦ παιδιοῦ Μάμαντος, τὴν ἐμελέτησε πολὺ καλά. Ὁ σκληρὸς βασιλεὺς Αὐρηλιανὸς γιὰ νὰ τὸν κάνη ν᾽ ἀλλάξη τὴν πίστι του, ἄλλοτε μὲν χρησιμοποιοῦσε, παρὰ τὸν χαραχτήρα του, μαλακοὺς τρόπους, ἄλλοτε δὲ σκληρότητα, ἀπειλὲς κι᾽ ἀπανθρωπιά.

-΄Ακουσε, καλό μου παιδί, τοῦ ἔλεγε. ᾿'Αν θυσιάσης στὸν μεγάλον Σεράπιδα, θὰ σὲ πάρω στὰ ἀνάκτορα, θὰ ἀνατραφῆς βασιλικὰ καὶ πολλοὶ θὰ σὲ θαυμάζουν.

-Θεὸς φυλάξοι, βασιλεῦ, ἀπὸ τοῦ νὰ τιμήσω ἐγὼ κωφὰ καὶ ἄψυχα εἴδωλα. Ἀπορῶ δὲ πῶς σεῖς γίνατε τόσο ἀνόητοι, ὥστε νὰ καταδέχεσθε νὰ τιμᾶτε τέτοια χειροποίητα ξόανα. Παψε᾽ λοιπὸν, τὶς φοβέρες καὶ τὶς μεγάλες ὑποσχέσεις᾽ Ἐμένα ἄν πάλι μὲ εὐεργετήσης θὰ μὲ ζημιώσης πολυ, ἐπειδὴ δική μου τιμὴ καὶ κέρδος εἶναι νὰ πεθάνω, διὰ τὸν Χριστόν.

΄Ο φρονιμώτατος καὶ πιστὸς τοῦ Χριστοῦ στρατιώτης Μάμας ἀπαντοῦσε μἐ γεροντικὴ σύνεσι στὸν αὐτοκράτορα, ὥστε ὁ αὐτοκράτορας νὰ θαυμάζη καὶ νὰ ἀπορῆ πολύ. Συγχρόνως ὄμως ἐθύμωσε κι᾽ ἀγρίεψε, διότι ἕνα τόσο μικρὸ παιδὶ ἔφερε ἀντίρρησι στὴ βασιλική του διαταγή.

Μαρτύρια τοῦ 'Αγίου

Διέταξε, λοιπόν, νὰ κτυπήσουν τὸν ΄Αγιο μὲ ραβδιὰ. Τὸ τρυφερὸ κι᾽ ἁπαλὸ σῶμα τοῦ παιδιοῦ ξεσχιζότανε, ἀλλὰ ὑπέμεινε τὰ πάντα μὲ καρτερία. Ὁ βασιλεὺς κι᾽ ἐκείνη τὴ στιγμὴ τοῦ λέγει:

-Λέγε μόνο μὲ τὰ χείλη σου, πὼς θυσιάζεις κι᾽ ἀμέσως θὰ σὲ ἐλευθερώσω.

Ὁ Μάμας ἀποκρίνεται:

-Ποτέ, βασιλεῦ, οὔτε μὲ τὰ χείλη, οὔτε μὲ τὴν καρδιὰ θὰ ἀρνηθῶ τὸν Βασιλέα μου Χριστὸν, ὸσαδήποτε βασανιστήρια κι’ ἄν μοῦ κὰνης. "Οσο μὲ βασανίζεις, τόσο καὶ περισσότερο μὲ ἐνώνεις μὲ τὸν γλυκύτατόν μου Ἰησοῦ.

Ὁ βασιλεὺς βλέποντας, πὼς δὲν τὸν πολυενδιαφέρει τὸν "Αγιον Μάμαντα, διέταξε νὰ τὸν ὰπογυμνώσουν καὶ νὰ κατακαίουν μὲ λαμπάδες ὁλόκληρο τὸ σῶμα του. Ἔτσι σκέφθηκε θὰ λυώνη σὰν κερὶ καὶ Θὰ αἰσθάνεται πολὺ πιὸ δυνατοὺς καὶ καυστικοὺς τοὺς πόνους τοῦ μαρτυρίου. Θαῦμα ὅμως καταπληκτικὸ ἐπηκολούθησε. Οἱ λαμπάδες ἄγγιζαν τὸ σῶμα, ἀλλὰ ἡ φωτιὰ σεβόταν τὸν ὰθλητὴ καὶ δὲν τὸν ἔκαιγε. Ὁ μάρτυς ἔμενε ἀβλαβής. Ἔτσι ὅμως περισσότερο ἄναβε ἀπὸ τὸ θυμό του ὁ τύρρανος. Γι᾿ αὐτὸ διέταξε ἄλλο μαρτύριο ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ ὁ τύραννος. Ἔδωκε ἐντολὴ νὰ δέρνουν τὸν μάρτυρα μὲ ξύλα καὶ νὰ τὸν κτυποῦν μὲ πέτρες. ᾿Αλλὰ καὶ σὲ τοῦτο δὲν λὺγισε ὁ γενναῖος.

  Βλέποντας, λοιπόν, αὐτὸν ἀήττητον ὁ βασιλιᾶς, διέταξε νὰ δέσουν στὸ λαιμό του μία μολύβδινη σφαῖρα (μπάλα) καὶ νὰ τὸν ρίξουν στὴ μέση στὴ θάλασσα. Ὅταν ὠδηγοῦσαν τὸν μάρτυρα στὴ θάλασσα, ἄγγελος Κυρίου ξαφνικὰ παρουσιάσθηκε κι’ ἐφοβέρὴσε μὲ ἀνθρώπινη φωνὴ τοὺς στρατιῶτες. Ἐκεῖνοι ὲφοβήθηκαν. ᾽’Αφησαν τὸν μάρτυρα μόνον κι᾽ ἔφυγαν. Στὸν μάρτυρα ὁ ”Αγγελος εἶπε ν᾽ ἀνέβη στὸ βουνὸ τῆς Καισαρείας καὶ νὰ παραμείνη ἐκεῖ.

Στὸ βουνὸ ἡμερώνει τὰ ἄγρια ζῶα

  Πράγματι! Ὁ ‘Αγιος ἔκαμε αὐτό, ποὺ τοῦ εἶπε ὁ 'Αγγελος. ᾿’Ηλθε στὸ βουνὸ κι᾽ ἔμεινε ἐκεῖ. Μέσα δὲ σὲ σαράντα μέρες ἔκτισε μόνος του ἕνα ἐκκλησάκι ἐκεῖ, καὶ προσευχότανε μέσα σ᾽ αὐτό. Εἰς αὐτὸν τὸν τόπον ἐρχότανε ἀρκετὰ ἄγρια ζῶα, ποὺ ὁ "Αγιος μὲ τὴν φυσική του ἁπλότητα καὶ τὴ χάρι τοῦ Θεοῦ, τὰ ἄρμεγε. Ἔπιανε τὸ γάλα καὶ τὸ ἔκανε τυρὶ. ᾽Απὸ αὐτὸ βαστοῦσε λίγο γιὰ τὸν ἑαυτό του καὶ τὸ ἄλλο τὸ ἔδινε στοὺς φτωχούς, ὅταν κατέβαινε στὴν Καισάρεια.

  Συνήθως οἰ εἰκόνες παρουσιάζουν τὸν ”Αγιον νὰ ἔχη στὴν ἀγκαλιά του κι’ ἕνα μικρὸ

ἐλαφάκι. Συμβολίζει τὴν ἁπλότητα κι᾽ ὰθωότητα τοῦ “Αγίου. Οἱ βοσκοὶ ἄλλωστε τὸν “Αγιον Μάμαντα τὸν ἔχουν προστάτη στὰ ποίμνιά τους.

Οἱ διῶκτες καὶ τὰ ἄγρια ζῶα

  Τότε στὴν Καισάρεια ἡγεμόνας ἦταν ἕνας ᾿Αλέξανδρος, ἄνθρωπος πολὺ σκληρὸς κι᾽ ἀσεβής. Ἐπειδὴ ἡ φήμη τοῦ ᾽Αγίου ἁκουγόταν σ᾽ ὅλη τὴν περιοχή, ὁ ἡγεμόνας ἔστειλε ἱππεῖς νὰ βροῦν τὸν ‘Αγιον καὶ νὰ τὸν φέρουν μπροστά του. Ἀπὸ τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ φωτιζόμενος καὶ͵ παρακινούμενος ὁ “Αγιος ἐβγῆκε νὰ τοὺς ὑποδεχθῆ. Συναντήθηκὰν καὶ χωρὶς νὰ γνωρίζουν τὸν "Αγιον, τὸν ἐρωτοῦν:

-Μήπως γνωρίζεις τὸν περίφημον Μάμαντα;

-Πρὸς τὸ παρὸν μείνετε ἐδῶ ν᾽ ἀναπαυθῆτε, τοὺς λέγει ἐκεῖνος. Κατεβῆτε ἀπὸ τὰ ἄλογά σας κι᾽ ἐλᾶτε μαζί μου νὰ φᾶμε. ᾽Αργότερα ἐγὼ θὰ σᾶς τὸν δείξω αὐτὸν τὸν Μάμαντὰ ποὺ ζητᾶτε.

Τοὺς φιλοξένησε ὁ ‘Αγιος ἀπὸ τὸ ψωμὶ καἰ τὸ τυρί, ποὺ εἶχε. Ἐκεῖνοι εὺχαριστήθηκαν πάρα πολὺ. Τότε, κατὰ τὴν συνήθεια τοὺς, ἦλθαν καὶ τὰ ἄγρια ζῶα ν᾽ ἀρμεχθοῦν, σὰ νὰ ἤτανε ἥμερα κατοικίδια ζῶα. Ἐκεῖνοι φοβήθηκαν καὶ ζήτησαν ἀπὸ τὸν ἅγιο νὰ τοὺς βοηθήση. Ὁ "Αγιος γιὰ νὰ τοὺς καθησυχάση τοὺς λέγει:

-᾽Εγὼ εἶμαι ὁ Μάμας, ποὺ ζητᾶτε. Πηγαίνετε στὴν πόλι κι᾽ ἔρχομαι κι᾽ ἐγὼ γρήγορα.

Οἰ στρατιῶτες ἔφυγαν, ἔχοντες ἀπόλυτη ἐμπιστοσὺνη στὰ λόγια του. Ὁ ὁμολογητὴς Μάμας, ἀφοῦ προσευχἡθηκε, ἔφυγε ἀπὸ τὸ βουνὸ κι᾽ ἔφθασε τοὺς καβαλλαραίους στρατιῶτες στὴν ἄκρη τῆς πόλεως. ᾽Εκεῖ τὸν περίμεναν.

Τὸν κρεμοῦν καὶ τοῦ ξύνουν τὶς σάρκες

᾽Αμέσως τὸν ὡδήγησαν στὸν ᾽Αλέξανδρο κι’ ἐκεῖνος τὸν ἐρώτησε:

-᾽Εσὺ εἶσαι ὁ περιβόητος μάγος Μάμας;

-᾿Εγὡ εἶμαι ὁ δοῦλος τοῦ Χριστοῦ Μάμας, τοῦ ἀπάντησε. Πιστεὺω σ᾽ Ἐκεῖνον, ποὺ τοὺς μάγους, τοὺς εἰδωλολάτρες κι᾽ ἀπατεῶνες τοὺς κολάζει καὶ τιμωρεῖ. Ἐγὼ δὲν εἶμαι τέτοιος, ποὺ μὲ χαρακτηρίζεις.

-Δὲν μπορῶ νὰ καταλάβω, λέγει ὁ ᾿Αλέξανδρος, μὲ ποιὸν τρόπο ἡμερώνεις τὰ ἄγρια ζῶα καὶ σοῦ συμπεριφέρονται, σὰν νὰ ἦταν λογικά.

΄Ο “Αγιος τὸν διακόπτει καὶ τοῦ λέγει:

-᾽Εδῶ φαίνεται ἡ παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ. Αὐτὰ δὲν ἔχουν νοῦν κι’ ὅμως σέβονται τὸν Θεόν. Σεῖς ἔχετε λογικὸν καὶ παρ᾽ ὅτι βλέπετε τὸ θαῦμα, δὲν δοξάζετε τὸν Θεόν.

  Δὲν μπόρεσε ν᾽ ἀντέξη τὴν προσβολὴ ὁ ἡγεμόνας καὶ διέταξε νὰ τὸν κρεμάσουν καὶ νὰ τοῦ σχίσουν τὶς σάρκες μὲ δύναμι. Ὁ "Αγιος ὑπέμενε τοὺς σκληροὺς πόνους μὲ πολλὴ καρτερία καὶ ὑπομονή. Τότε γιὰ μιὰ στιγμὴ ἀκούσθηκε μιὰ φωνὴ ἀπὸ τὸν Οὐρανὸ, ποὺ ἐνίσχυσε τὸν “Αγιο. Αὐτὴ τὴν φωνὴ τὴν ἀκούσανε πολλοὶ Χριστιανοὶ κι᾽ ἔμειναν ἀκλόνητοι στὴ Πίστι τους εἰς τὸν Χριστόν.

Μέσα στὴ φωτιὰ τῆς καμίνου

Ὁ ᾿Αλέξανδρος βλέποντας, πὼς τίποτα δὲν πάθαινε ὁ "Αγιος, ἑτοίμασε ἕνα πολὺ καμένο καμὶνι, γιὰ νὰ τὸν ρίξουν μέσα. Προτοῦ ὅμως κάμη αὐτὸ, τὸν ἔκλεισε φυλακή, μήπως σκεφθῇ καλὰ κι᾽ ἀρνηθῆ τὴν πίστι του.

  Στὴ φυλακὴ ὁ "Αγιος εἶναι κλεισμένος μἐ ἄλλους σαράντα Χριστιανούς, Μετὰ ἀπὸ θερμὴ προσευχή, ποὺ ἔκανε στὸ Χριστὸ, λύθηκαν τὰ δεσμὰ τῶν φυλακισμένων, ἄνοιξαν οἰ πόρτες τῆς φυλακῆς κι’ ἐκεῖνοι ἔφυγαν, χωρὶς μεγάλο κόπο.

  Αὐτὸς ὅμως ἔμενε συνέχεια στὴ φυλακή, ἐνισχυόμενος ἀπὸ θεῖον ”Αγγελον. Ὁλόκληρο αὐτὸ τὸ διάστημα καιγόταν τὸ καμίνι. Ὁ ἡγεμόνας καλεῖ κατόπιν τὸν "Αγιον, μήπως ἄλλαξε γνώμη καὶ θέλει νὰ θυσιάση στοὺς θεοὺς.

-Αἵ! Μάμα, εἶπε. ᾽Ἐβαλες μυαλό; Κοίταξε τὴν κάμινον. Θὰ σὲ πετάξω μέσα καὶ θὰ κλάψῃς πικρά.

-᾽Εγὼ βασιλεῦ, τοῦ εἶπε, σοῦ τὸ εἶπα καὶ προηγουμένως, ὅτι εἶμαι ἀποφασισμένος νὰ πεθάνω. Τὶ κοπιάζεις χωρὶς λόγο; “Αρχισες; Δῶσε καὶ τέλος. Κάμε ἐκεῖνα ποὺ ἀπείλησες.

  “Ο Θεὸς ὅμως, ὅπως τοὺς τρεῖς παῖδας ἐφύλαξε στὸ καμὶνι τοῦ Ναβοχοδονόσορος, ἔτσι καὶ τώρα παρευρίσκεται στὸ πλευρὸ τοῦ 'Αγίου Μάμαντος. Τὴν φλόγα μετατρέπει σὲ δρόσο. Ὁ δὲ “Αγιος ἔψαλλε μὲ ἀγαλλίασι τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ, ποὺ τόσο πολὺ τὸν ἀγάπησε, ὥστε νὰ τὸν ἀξιώση τοῦ μαρτυρίου.

  Ὅταν ἔπεσαν οἱ φλόγες καὶ χάθηκε ἡ δύναμι τῆς φωτιᾶς, ὁ ἡγεμόνας διατάσσει νὰ βγάλουν κανένα λείψανό του, ἂν ὑπῆρχε. Τὴ στιγμή, ποὺ οἱ στρατιῶτες ἐπλησίασαν, ἄκουσαν μελωδικἐς ψαλμωδίες στὸ καμίνι καὶ δὲν πίστευαν στ᾿ αὐτιά τους. Ἕρχονται πολὺ κοντὰ στὸ ἄνοιγμα καὶ τί, νὰ δοῦν! “Ο ‘Αγιος σῶος κι᾽ ἀβλαβὴς ὑμνοῦσε τὸν ἀληθινὸ Θεό.

Τὸ μαρτυρικὸ τέλος τοῦ 'Αγίου

  Οἱ στρατιῶτες ἀνήγγειλαν αὐτὰ στὸ ἡγεμόνα, ποὺ ἄκουσε μὲ ἔκπληξι τὰ θαυμάσια. Σκοτισμένος ὅμως, ὅπως ἦταν, δὲν πίστεψε στὸν ἀληθινὸ Θεό, ἀλλὰ πατηγοροῦσε τὸν "Αγιον σὰν μάγο.

  Γι᾿ αὐτὸ διέταξε νὰ ρίξουν τὸν “Αγιο στὰ ἄγρια θηρία. Πράγματι! ἀρκοῦδες, λιοντάρια,

πάνθηρες καὶ ἄλλα σαρκοβόρα θηρία, ξεχύνονται μἐ μανία, ἀλλὰ μόλις ἔφθασαν κοντὰ στὸν ‘Αγιο, κυλιόντουσαν κατὰ γῆς μπροστὰ στὰ πόδια τοῦ 'Αγίου. Θὰ νόμιζε κανείς, πὼς τὰ εἶχε ἐξημερώσει.

  Μετὰ ἀπὸ αὐτὰ ἀπελπίσθηκε ὁ ἡγεμὼν καὶ διέταξε ἕνα στρατιώτῃ νὰ τὸν σκοτώσὴ. Ἐκεῖνος ἔβγαλε τὸν ‘Αγιον δεμένον ἔξω ἀπὸ τὴν πόλι. Ὁ Μάρτυς τοῦ Χριστοῦ πήγαινε χαρούμενος. Ἐσκέπτετο, ὅτι σὲ λίγο θὰ βρίσκεται στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, μὲ τὸν ἀγαπημένο του Ἰησοῦ, γιὰ Τὸν Ὁποῖο τόσα ἔπαθε. Στὸ δρόμο προσευχότανε.

  Ὅταν ἔφθασαν σὲ μιὰ ἐρημικὴ τοποθεσία ὸ δήμιος πῆρε στὰ χέρια του τὸ ἀκόντιο καὶ τὸ πέταξε μὲ ὁρμὴ κατεπάνω στὸν ‘Αγιο. Τὸν κτύπησε στὴν κοιλιά. Τὸ τραῦμα ἦταν θανάσιμο. Ὁ στρατιώτης ἔβγαλε τὸ ἀκόντιο καὶ ἔφυγε. ’Ηταν βέβαιος ὅτι θὰ πεθάνῃ.

  ’Ο Μάρτυς τοῦ Χριστοῦ Μάμας, μὲ ἀνοιγμένη τὴν κοιλιὰ εἶχε τὴν δύναμι καὶ προχω ροῦσε, κρατώντας στὰ χέρια τὰ σπλάχνα του. Ἔτσι ἐβάδισε ἀρκετὰ μέτρα κι᾽ ὅταν ἔφθασε κοντὰ σὲ μιὰ σπηλιὰ παρέδωκε τὴν ψυχή του στὰ χέρια τοῦ Πλάστη.

  Στὸ τόπο, ὅπου ἐκοιμήθη ὁ "Αγιος Μάρτυς Μάμας, ἔκτισαν ἀργότερα οἱ πιστοὶ μεγαλοπρεπῆ καὶ͵ ὡραῖον Ναὸν στὸ ὄνομά του. Σ’ αὐτὸν τὸν Ναὸν τὸν ἑώρταζαν κάθε χρόνο οἱ Καισαρεῖς κατὰ τὴν ἄνοιξιν ποὺ ἦταν ἡ μνήμη του. Σ’ αὐτὸν τὸν πανηγυρίζοντα Ναὸν βρέθηκε κάποτε ὁ "Αγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος καὶ ἐξεφώνησε περίφημον πανηγυρικὸν λόγον στὸν Μάρτυρα Μάμαντα. Τὸν ἐξεφώνησε παρόντος τοῦ Μεγάλου Βασιλείου.

  Ἡ ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποίαν ἐμαρτύρησε ὁ "Αγιος ἦταν ἡ 2α Σεπτεμβρίου. Τότε κι᾽ 'Αγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴν μνήμην του, προβάλλοντάς τον μπροστὰ στοὺς Χριστιανοὺς σὰν εἰκόνα ζωντανὴ καὶ παράδειγμα πρὸς μίμησιν.

Εὐχὴ τοῦ 'Αγίου Μάμαντος στὰ κτήνη

 Σώζεται καὶ μία εὐχὴ τοῦ 'Αγίου Μάμαντος, ἡ ὁποία ἀναγινώσκεται στὰ κτήνη, τὴν ὁποίαν καὶ παραθέτομεν:

  «Ἰδοὺ ἐγὼ ὁ ἁμαρτωλὸς κι᾽ ἐλάχιστος Μάμας, ὑπάρχων ἐν τοῖς ὄρεσι, διὰ τῆς δυνάμεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἤμελγον τὰς ἐλάφους, καὶ τυροὺς ποιῶν, διένεμον τοῖς πένησι καὶ διέτριβον ἐν τοῖς ὄρεσι καὶ σπηλαίοις. ᾽Εκεῖ οὖν ἐμοῦ διατρίβοντος προσῆλθον Ἰωάννης καὶ Φιλόθεος, παρακαλοῦντες καὶ λέγοντες: Φθόνος τοῦ Διαβόλου ἐπέπεσεν εἰς τὰ ποίμνια καὶ βουκόλια καὶ τελευτῶσι κακῶς καὶ δεόμεθα σου᾽ ἅγιε τοῦ Θεοῦ, πρόσευξαι ὑπὲρ αὐτῶν, ἵνα ὶαθῶσι ἀπὸ παντὸς κακοῦ εἰς μνημόσυνον τοῦ μετὰ ταῦτα χρόνου, εἰς δόξαν Θεοῦ. Ἐγὼ δὲ εἶπον αὑτοῖς: ἀδελφοί μου πνευματικοὶ, ἐγὼ ἁμαρτωλός εἰμι καὶ ἁμαρτωλοῦ ὁ Θεὸς οὐκ ἀκούει. Αὐτοὶ δὲ ἐπέμενον παρακαλοῦντές με. Καμφθείς οὖν πρὸς τὰς δεήσεις αὐτῶν, προσευξάμενος τῷ Κυρίῳ εἶπον: 

   ᾽Επικαλούμεθά σε τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, τὸν ἀληθινὸν Θεὸν, τὸν κατελθόντα ἐκ τῶν Πατρικῶν κόλπων, καὶ σαρκοθέντα ἐκ τῆς Ἀγίας Θεοτόκου, καὶ ἁειπαρθένου Μαρίας, θελήσει δὲ Σταυρὸν καὶ θάνατον ὑπομείναντα, καὶ τῇ τρίτη ἡμέρᾳ ἐξαναστάντα, καὶ ζωὴν τῷ γένη τῶν βροτῶν χαρισάμενον, ἐπάκουσόν μου τοῦ ἁμαρτωλοῦ καὶ ἀναξίου δούλου σου Μαμαντος, κι' ὅστις ἐστὶν ἐν ἀθυμία καὶ θλίψει πολλῆ κι᾽ ἐπικαλέσηται τὸ ὄνομά σου, Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ μνησθείη τοῦ ὀνόματος τοῦ δουλου σου Μάμαντος, μὴ ἐπέλθῃ ἐπὶ τὴν ποίμνην αὐτοῦ ἢ τὴν ἀγέλην τῶν βοῶν αὑτοῦ διαβολικὴ συμφορὰ ἢ ἄλλη τις νόσος. Ἀμήν».

Εἰς Κύπρον ὑπάρχουν πρὸς τιμὴν τοῦ 'Αγίου Μάμαντος ἑξῆντα ἓξ Ναοί, παρεκκλήσια καὶ Ἔξωκλήσια. Ὑπάρχει εἰς Κύπρον καὶ χωρίον “Αγιος Μάμας. 'Ο ἴδιος ὁ ‘Αγιος ἀπεκάλυψε κι᾽ ὑπέδειξεν εἰς ποῖον μέρος νὰ κτισθῆ ὁ Ναός του καὶ εἰς ποῖον σημεῖον ν᾽ ἀνορυχθἣ φρέαρ διὰ τὴν ἀνάγκην ὕδατος πρὸς οἰκοδομὴν καὶ τὸ ὁποῖον ἔχουν καὶ πίνουν. Δι᾽ αὐτὸ ὀνομάζεται τὸ Χωρίον ‘Αγιος Μάμας.

Στίχος

Ἄκμαῖος ὥν Τριάδος εἰς πίστιν Μάμας

 Ἄκμαἴς τριαίνης καρτερεῖ τετρωμένος.

 Δευτερίη χολάδες Μάμαντος χῦντο τριαίνη.

᾿Απολυτίκιον 

᾿Ηχος γ'. Θείας πίστεως...

Θεῖον βλάστημα. Μαρτύρων πέλων, ἡκολοὺΘησας, ἀσχέτῳ πόθῳ, τοῖς ὲνθέοις ἀληθῶς τούτων ῖχνεσι, καὶ τοῦ Σωτῆρος κηρύξας τὸ ὄνομα, ἐθαυμαστὠθης, σοφὲ, δι’ ἀθλήσεως. Μάμα ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον

 ᾽’Ηχος γ'. Ἡ Παρθένος σήμερον...

Ἐν τῇ ράβδῳ, “Αγιε, τῇ ἐκ Θεοῦ σοῖ δοθείσῃ, τὸν λαόν σου ποίμανον, ἐπὶ νομὰς ζωηφόρους' θῆρας δέ, τοὺς ἀοράτους καῖ ἁνημέρους, σύντριψον, ὑπὸ τοὺς πόδας τῶν σὲ ὐμνούντων’ ὅτι πάντες οἱ ἐν κινδύνοις, προστάτῃν, Μἁμα, θερμόν σε κέκτηνται.

Μεγαλυνάριον

Τέθηλος ἐκ ρίζης θεοφιλοῦς, καὶ τῆς ἀληθείας, ἑγεώργησος τοὺς κσρπούς ’ σὐ διὰ πυρὸς γάρ, καὶ ὕδατος διῆλθες, ἐκλάμπων ἐν τοῖς ἄθλοις, Μάμα, τοῖς θαύμασι.

Απο το βιβλιο:

 

Η κάρα του Αγίου Μάμαντος

O αρχαιολόγος - βυζαντινολόγος Δρ Χριστόδουλος Α. Χατζηχριστοδούλου αναφέρει στο βιβλίο του "Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Μάμαντος στη Μόρφου" ότι, σύμφωνα με τις πηγές, φαίνεται ότι είχαν μεταφερθεί στην Κύπρο τμήματα των ιερών λειψάνων και όχι ολόκληρο το σκήνωμα του αγίου, που είχε ταφεί στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Η κάρα του αγίου μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη από ένα μοναχό, μετά την κατάληψη της Καισάρειας από τους Σελτζούκους το 1067. Όταν οι Σταυροφόροι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη το 1204, άρπαξαν ανάμεσα στα άλλα πολύτιμα λείψανα και την κάρα του αγίου που είχε ένα ασημένιο στεφάνι με το όνομά του γραμμένο Ελληνικά και από εκεί μεταφέρθηκε από τον κληρικό Gualon de Dampierre στην πόλη Langres της Καμπανίας (Γαλλία) στα 1209.

 Η λειψανοθήκη της Τιμίας Κάρας του Αγίου Μάμαντος.
Γαλλικό έργο του 1855.

Η κάρα βρίσκεται ακόμη στην πόλη Langres, στο θησαυρό του Καθεδρικού ναού της πόλης που τιμάται επ' ονόματι του Αγίου Μάμαντος (Σαν Μαμές - San Mamés).

 

πηγη: η λειψανόθηκη