ΩΦΕΛΙΜΑ

ΒΙΟΣ

 ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ

ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ

Εὐλόγησον Πάτερ.

Οὐτος ὁ θαυμάσιος ἐγεννήθη μὲν εἰς τὴν Συρίαν, ἧτο ὅμως ἐνάρετος ἐκ νεότητος, φεύγων τὰς ἐπιβλαβεῖς ὁμιλίας τῶν ὁμιλίκων αὑτοῦ, καὶ ἀνεγίνωσκε καθ’ ἑκάστην τὰς ἱερὰς βίβλους τῶν Γραφῶν, μελετῶν καὶ σπουδάζων ἐν αὐταῖς ἐνδελεχῶς, καὶ ῇσθάνετο τοσαύτην γλυκύτητα, ὥστε ἥρμοζεν αὐτῷ τὸ ῥητὸν ἐκεῖνο τοῦ Προφήτου, ὅστις ἔλεγε πρὸς τὸν Κύριον, «Πόσον γλυκεῖς εἶναι οἱ λόγοι σου εἰς τὸν οὐρανίσκον μου, εἶναι ὑπὲρ τὸ μέλι εἰς τὸ στόμα μου». Διὰ τοῦτο κατώρθωσε πάσας τὰς ἀρετὰς ὁ μακάριος, νηστείαν, λέγω, ἀγρυπνίαν, χαμευνίαν, χρηστότητα, ἀκτημοσύνην, πρᾳότητα καὶ τὰ αὐταῖς συνακόλουθα, ἐξαιρετώτερα δὲ τὴν ἄσυλον ταπεινοφροσύνην, ἥτις θανατοῖ τοὺς δαίμονας' δὲν ἦτο δὲ καὶ ἄμοιρος γραμμάτων, ἀλλὰ σοφὸς διδάσκαλος, καθὼς φαίνεται εἰς τὰ θαυμάσιά του συγγράμματα, διὰ τῶν ὁποίων διδάσκει ἡμᾶς ἔτι καὶ νῦν παρακαλῶν καὶ συμβουλεύων, ὅθεν δι᾿ αὐτοῦ ὀρθοτομοῦμεν τὸν εὐσεβῆ λόγον τῆς πίστεως, καὶ πρὸς ᾶπόκτησιν τῆς ἀρετῆς ἐγειρόμεθα πρόθυμοι, καὶ ἐξόχως πρὸς τὴν χρηστομίμητον καὶ πολυτίμητον ἀγάπην πρὸς τὸν Θεὸν καὶ πρὸς τὸν πλησίον, διὰ τὴν ὁποίαν κατέβαλλε τοσαύτην σπουδὴν καὶ ἐπιμέλειαν ὁ θαυμάσιος, ὥστε πάντες ἐθαὐμαζον αὐτόν.

 Καὶ ἀκούσωμεν πῶς καὶ αὐτὸς ὁ ἴδιος ἐκφράζεται ὅτε ἧλθεν ἡ ὥρα νὰ μεταβῇ πρὸς τὸν ποθούμενον. «Οὐδέποτε καθ’ ὅλην μου τὴν ζωὴν δὲν ὠλιγώρησα πρὸς τὸν Κύριον, οὔτε τινὰ ἐλοιδόρησα, οὔτε ἐξῆλθεν ἄφρων λόγος ἐκ τῶν χειλέων μου, οὔτε τινὰ κατηράσθην, οὔτε μετά τινος τῶν πιστῶν ἦλθον εἰς διενέξεις». Εἶχε δὲ καὶ τὸ δάκρυον εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς πάντοτε, ὥστε καθ’ ὅλην αὐτοῦ τὴν ζωὴν ἔχυσεν ποταμὸν σωτηριωδέστατον δακρύων.
Πρὸς δὲ τούτοις καὶ στεναγμοὶ ἐξήρχοντο ἐκ μέσης καρδίας, ὡς πῦρ ἐκ τῶν ἐντοσθίων αὐτοῦ, καθὼς πᾶς τις δύναται͵ νὰ πιστωθῇ ἐκ τῶν κατανυκτικῶν αὐτοῦ συγγραμμάτων, ἐν οἷς διηγεῖται πολλάκις περὶ τῆς δευτέρας τοῦ Χριστοῦ παρουσίας καὶ τῆς ᾶδεκάστου κρίσεως ο ἐκείνης ἐξετάσεως καὶ τόσον ἐντυπώνει εἰς τὰς διανοίας ἡμῶν τὸν τρόμον τῆς φρικτῆς ἐκείνης ἡμέρας, ὥστε δειλιᾷ πᾶς τις ἀναγινώσκων, πῶς ὠδείρετο ἐλεεινῶς ὁ δίκαιος. ὡς κατάκριτος. ᾿Εν   τοῖς τοιούτοις λογισμοῖς σχολάζων ὁ Οσιος ἀπεμάκρυνε φυγαδεύβων πάντας τοὺς θορὐβους καὶ κλύδωνας τοῦ βίου, καὶ ἐκκλίνων ἀπὸ παντὸς σάλον καὶ εἰς τὴν ἔρημον αὐλιζόμενος, περιεπάτει ἀπὸ τόπου εἰς τόπον ὠφελῶν καὶ ὠφελούμενος. Πνεύματι δὲ θείῳ κινούμενος, ὲξῆλθέ ποτε ἐκ τῆς πατρίδος του, ὢς ποτε καὶ ὁ Θεῖος ’Αβραάμ, καὶ φθάνει εἰς Ἔδεσσαν πρὸς προσκύνησιν τῶν ἐν αὐτῇ ἁγίων λειψάνων, ἔτι δὲ διὰ νὰ εὕρῃ ἐνάρετόν τινα καὶ λόγιον ἄνδρα, ὄπως ὠφεληθῇ παρ' αὐτοῦ' δι᾿ ἣν αἰτίαν καὶ ἐδεήθη πρὸς τὸν Θεὸν λέγων᾿ Δέσποτα Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἁξίωσόν με ἵνα συναντήσω εἰς τὴν Ἔδεσσαν, τοιοῦτον ἄνδρα, ὄστις νὰ μοὶ λαλήσῃ ὠφέλιμόν τινα τῇ ψυχῇ λόγον.
 Ταῦτα εὐξάμενος ἔξω τῆς πόλεως περιεπάτει ἵνα εἰσέλθῃ ἐν αὐτῇ, καὶ ἐθεώρει μήπως ἴδῃ τινὰ κατὰ τὴν ἑπιθυμίαν αὑτοῦ. Οὕτω λοιπὸν περιπατῶν καὶ συλλογιζόμενος συνήντησε γυναῖκα πόρνην, τοῦτο δὲ ἦτο θέλημα Θεοῦ, ὅστις οἰκονομεῖ διὰ τῶν ἐναντίων τὰ ἐναντία τρόπῳ μυστικῷ καὶ ἀποῤῥήτῳ. Ὁ δὲ “Οσιος βλέπων ταύτην ἔμεινεν ὡς ἐξεστικὼς καὶ περίλυπος, πῶς τῷ συνέβη ὅλον τὸ ἐναντίον τῆς αἰτήσεως, ἐνῷ ἡ γυνὴ σταθεῖσα ἔῤῥιπτεν ὀξέα βλέμματα ἐπ᾿ αὐτοῦ. ᾽Αφοῦ δὲ ἐπὶ πολλὴν ὥραν οὕτως ὲθεὠρουν ἀλλήλους, θέλων ὁ ἅγιος νὰ φέρῃ τὴν γυναῖκα εἰς συναίσθησιν καὶ ἐντροπήν, εἶπε ταῦτα. Διατί τολμᾷς καὶ παρατηρεῖς ; ὦ γύναι, μὲ ἀναισχυντίαν καὶ δὲν ἐντρέπεσαι; Ἡ δὲ ἀπεκρίνατο λέγουσα' ἀλλ᾿ εἰς ἐμὲ ἁρμόζει νὰ σὲ θεωρῶ τοιουτοτρόπως, ἐπειδὴ ἐκ τῆς πλευρᾶς σου ἐπλάσθην παρὰ τοῦ Κυρίου' σὺ ὄμως πρέπει νὰ θεωρῇς τὴν γῆν ἐξ ἧς ἐλήφθης καὶ οὐχὶ ἐμέ. Ταῦτα ἀνελπίστως ἀκούσας ὁ ὅσιος, αὐτὴν μὲν ηὐχαρίστησεν, ὁμολογῶν οτι ἔλεγε τὴν ᾶλήθειαν, εἰς τὸν Κύριον δὲ θερμὰς ἀνέπεμπε τὰς εὐχαριστίας, ὅστις ἐκ τῶν ἀνελπίστων δύναται νὰ ποιῇ πλείονα τῶν ὅσων ὲλπίζει τις.
 Λοιπὸν εἱσελθὼν εἰς τὴν πόλιν, διέτριψεν ἡμέρας τινὰς ἐν αὐτῇ πλησίον δὲ τῆς οἰκίας αὐτοῦ κατῴκει γυνή τις πόρνη, ἢν ὁ πονηρὸς μετεχειρίσθη ὄργανον τῆς κακίας του καὶ ὅπως ἐπαγίδευσε τὴν Εὔαν διὰ τοῦ ὄφεως, οὕτω καὶ νῦν διὰ τῆς γυναικὸς ἑφορμᾷ κατὰ τοῦ δικαίου καὶ ἐξοπλίζεται. Ἔβλεπε δὲ τὸ παράθυρον τῆς γυναικὸς ἐκείνης πρὸς τὸν οἶκον τοῦ ὁσίου ἐνῷ δέ ποτε οὗτος ἔβραζε μαγείρευμα, ἐκείνη άνέκυψεν τῆς θυρίδος λέγουσα. Αββᾶ εὐλόγησον οὗ τος δὲ μετὰ ταπεινῆς τῆς λαλιᾶς εὶπεν , ὁ Κύριος νὰ σὲ εὐλογήσῃ' ἡ δὲ γυνὴ ἀσέμνως γελάσασα εἶπε. Μήπως σοὶ λείπῃ τίποτε ἐκ τοῦ φαγητοῦ σου; ὁ δὲ ὅσιος' τρεῖς λίθοι λείπουσι καὶ ὀλίγος πηλὸς ἵνα φράξωμεν αὐτὴν τὴν θυρίδα, καὶ μὴ μ’ ἐνοχλήσῃς πλέον.
Τότε ἡ ἀναίσχυντος οὐχὶ μόνον δὲν ῇσχἠνθη, ἀλλὰ καὶ περισσότερον προέβη εἰποῦσα' διότι σοὶ ἐλάλησα πρώτη, διὰ τοῦτο ὑπερηφανεύθης ; ἐγὼ ἔχω πόθον νὰ κοιμηθῶ μετὰ σοῦ, καὶ σὺ παρευθὺς μοῦ λέγεις νὰ φράξῃς τὴν εἴσοδον; Ταῦτα καὶ τὰ τούτοις ὅμοια ἔλεγεν αὐτῷ, διότι τῷ ὄντι ὁ δαίμων αὐτὴν παρεκίνησε νὰ πειράξῃ τὸν σώφρονα καὶ σεμνὸν ἡ ᾶσεμνος' ἀλλ᾽ ὅσῳ ἐκείνη παρεκίνει διὰ σατανικῶν λόγων εἰς ἀπρεπῆ ἔρωτα, τοσούτῳ πάλιν αὐτὸς ἀπεκρίνατο διὰ ψυχωφελῶν καὶ σωτηρίων λόγων. Τέλος πάντων βλέπων τὴν ἀναισχυντίαν αὐτῆς εἶπε ταῦτα. «᾽Εὰν ὀρέγησαι νὰ συγκοιμηθῶμεν, ἂς ὑπάγωμεν ὅπου ἐγὼ θέλω.
 Εὐθὺς δὲ ἀφοῦ ἐκείνη ἥρπασε τὸν λόγον καὶ ἠρώτησε ποῦ πρέπει νὰ γίνῃ τοῦτο, ὁ ὅσιος εἶπεν' «εἰς τὸ μέσον τῆς πόλεως θέλομεν πορευθῇ.» 'Η δὲ ἀπεκρίνατο, καὶ δὲν ἐντρέπεσαι τοὺς ἀνθρώπους νὰ ἐμπαίζωσιν ἡμᾶς; Τότε ὁ πάνσοφος, ἀφοῦ ἔφερεν αὐτὴν τεχνιέντως ἐκεῖ ὅπου ἥθελε, καὶ διὰ τῶν ἰδίων αὐτῆς ὅπλων ͵ ἐπολέμησεν αὐτήν, ἀπεκρίνατο. Τοὺς μὲν  ἀνθρώπους ἐντρέπεσαι, τὸν δὲ Θεὸν δὲν φοβεῖσαι, ταλαίπωρε, ὅστις βλέπει πάσας ἡμῶν τὰς πράξεις, εἴτε εἰς τὸ φανερὸν γίνονται, εἴτε εἰς τόπον ἀπόκρυφον, καὶ δίδει εἰς ἡμᾶς δεινὴν τιμωρίαν καὶ αἰώνιον κόλασιν διὰ τὴν ὀλίγην αὐτὴν ἀπόλαυσιν, ἣν λαμβάνομεν ἁμαρτάνοντες ; Ταῦτα δὲ ἐφάνησαν ἱκανά, οὐχὶ μόνον διὰ νὰ πείσωσι τὴν πόρνην ν’ ἀπέχῃ τῆς κακῆς ἐπιθυμίας, ἀλλὰ καὶ νὰ μεταμεληθῇ διὰ τὰς προτέρας ἁμαρτίας’ καὶ νὰ μεταβάλῃ ἐντελῶς ζωήν' διότι παρευθὺς προσελθοῦσα καὶ προσπεσοῦσα μετὰ δακρύων εἰς τοὺς πόδας τοῦ ὁσίου, ἐζήτει συγχώρησιν διὰ τὴν ἄλογον ἐπιθυμίαν καὶ τὴν ἀκόλαστον κλίσιν αὑτῆς' καὶ παρεκάλεσεν ὅπως διδάξῃ αὐτὴν πῶς νὰ φέρηται εἰς τὸ ἑξῆς, καὶ ὁδηγήσῃ εἰς μετάνοιαν καὶ τόπον σωτήριον.
 Ὁ δὲ ὅσιος ἐδέχθη ταύτην τὴν μετάνοιαν προθύμως ὡς πρόθυμον καὶ ὁλόψυχον' καὶ νουθετήσας αὐτὴν νὰ μὴ ἐπιστρέψῃ πλέον εἰς τὰ πρότερα, ἀλλὰ νὰ διάγῃ σωφρονέστατα, ἐγκρατευομένη παντὸς ᾶπρεποῦς λογισμοῦ καὶ ἀτόπου πράξεως, εἰσήγαγεν αὐτὴν εἰς γυναικεῖον μοναστήριον, ὅπου ἐπεμελοῦντο τὴν ἀρετήν. Καὶ τέλος πάντων, ἐκείνην ἥτις ἠθέλησε νὰ μεταστρέψῃ τὸν ὅσιον ἐκ τῆς εὐθείας ὁδοῦ, κατώρθωσεν αὐτὸς διὰ τῶν λόγων καὶ τῆς ἀρετῆς ν’ ᾶποτρέψῃ ἀπὸ τὴν πονηρὰν ὁδὸν καὶ νὰ σώσῃ αὐτήν, καὶ ἑπομένως νὰ ἔχῃ τὸν δίκαιον μισθὸν διὰ τὴν σωτηρίαν μιᾶς ἁμαρτωλῆς ψυχῆς.
Τοιουτοτρόπως ὁ θεῖος Ἐφραὶμ  εκ τῶν δύο πορνῶν γυναικῶν, τὰς ὁποίας συνήντησεν, ἐκ μὲν τῆς πρώτης πολλὰ ὠφελήθη, τὴν δὲ ἑτέραν ὠφέλησε, καὶ ἐσωθη διὰ τῆς τοῦ Θεοῦ βοηθείας. ’Αναχωρησας δὲ απο της Εδεσσης, άπῆλθεν εἰς τὴν Καισάρειαν ὅπως συναντήσῃ τὸν Μ. Βασίλειον, τὸ στόμα ἐκεῖνο τῆς ἐκκλησίας καὶ τὴν πηγὴν τῶν δογμάτων. Τοῦτον ἰδὼν ὁ ᾽Εφραίμ, πολλὰ τὸν εὐφἡμησε' διότι ὡς προορατικός, εἶδε διὰ τοῦ ὄμματος τῆς ψυχῆς περιστεράν, ἥτις ἁστράπτουσα ὡς τὸν ἥλιον ἐκάθητο εἰς τὸν δεξιὸν ὦμον τοῦ Βασιλείου, καὶ ἐλάλει εἰς τὸ οὖς αὐτοῦ, αὐτὸς δὲ πάλιν ἐδίδασκεν εἰς τὸν λαόν, διηγούμενος ὅσα ἐκείνη ὑπηγόρευεν εἰς αὐτόν. Ὑπ’ αὐτῆς τῆς σεπτῆς περιστερᾶς μυηθεὶς ὁ Βασίλειος τὰ κατὰ τὸν Ἐφραίμ, ἐγνώρισε διὰ τῆς χάριτος τοῦ παναγίου Πνεύματος τίς ἦτο αὐτός, δι᾿ὃ καὶ συνελαιλησαν ἀμφότεροι καὶ πνευματικῶς ηὐφράνθησαν, ἀπολαύσαντες ἀλλήλους.
Αλλ᾽ ἑπανέλθωμεν καὶ πάλιν ἐπὶ τὸν θεῖον Ἐφραίμ, ἀφίνοντες τὸν Μέγαν Βασίλειον, διὰ νὰ μὴ ἐξέλθωμεν τοῦ προκειμένου. Οὗτος ἔλαβε παρὰ Θεοῦ τῆς διδασκαλίας τὸ τάλαντον, τὸ ὁποῖον ἐσπούδαζεν ἐπιμελέστατα νὰ αὐξάνῃ εἰς τὰς ψυχὰς τῶν ὰνθρώπων, ὡς δοῦλος εὐγνωμονέστατος' καὶ περὶ τούτου αὐτὸς ὁ ἴδιος Ἐφραὶμ βεβαιοῖ, ἡμᾶς διηγούμενος τὴν ἑξῆς ὀπτασίαν, ἣν εἶδε μικρὸς ἔτι ὢν λέγει λοιπόν. «Εἶδον ἄμπελον, ἥτις ἔχουσα ἀπείρους σταφυλὰς ἐφύτρωσεν εἰς τὴν γλῶσσάν μου” καὶ ἑξελθοῦσα ἔξω τοῦ στόματός μου ἑξηπλώθησαν τὰ κλήματα τοσοῦτον, ὥστε ἐσκέπασαν ἅπασαν τὴν γῆν' καὶ πάντα ᾽, τὰ πτηνὰ καθήμενα ἐπ᾿ αὐτῆς καὶ περιπετῶντα ἐβόσκοντο,καὶ ὅσῳ αὐτὰ ἔτρωγον τὸν καρπόν, τοσούτῳ ἐκεῖνος ἐπληθὐνετο».
 Ταῦτα μὲν εἶπεν ὁ ΄Οσιος δι’ « ἑαυτόν, καὶ οὐδὲν περισσότερον ἐφανέρωσεν' ἀλλ᾽ ὅσοι ἀξιοῦνται νὰ θεωρῶσι τὰ θεῖα μυστήρια, λέγουσιν ὅτι εἶδον ἀγγέλων πληθύν, οἵτινες καταβαίνοντες ἄνωθεν, εἶχον βιβλίον χειρόγραφον, ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν γεγραμμένον, καὶ ἠρώτων ἀλλήλους, λέγοντες. Τίς ἄρα εἰναι ἄξιος νὰ λάβῃ τὴν βίβλον ταύτην εἰς χεῖράς του; Καὶ ἄλλος μὲν ἔλεγεν ἔνα, ἄλλος δὲ ἄλλον, τοὺς μᾶλλον σώφρονας καὶ εὐλαβεῖς ὀνομάζοντες. Τέλος πάντων ἐσυμφὠνησαν οἱ ἄγγελοι, οτι ο ’Εφραὶμ ἦτο ἄξιος τοῦ βιβλίου ἐκείνου, ὅπερ καὶ ἔδωκαν εις ͵αὐτόν, καὶ οὕτως ἔλαβε τέλος ἡ ορασις.
 Ο δὲ εὐλαβὴς ἐκεῖνος ἀνὴρ ἠγερθη ἔμφοβος, καὶ μεταβὰς εἰς τὴν ἐκκλησιαν, εὗρε τὸν “Οσιον ᾿Εφραὶμ διδάσκοντα τὸν λαὸν διὰ τῶν μελιῤῥὗτων ἐκείνων λόγων, καὶ ἐφανέρωσε τὴν ὅρασιν' καὶ ἀπ᾽ ἐκείνης τῆς ὥρας ἐξεχύθη ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ εἰς τὸν Ὅσιον ἐπὶ τοσοῦτον, ὥστε ἐκυμάτουν τὰ ῥεῖθρα τῶν νοημάτων εἰς τὴν γλῶσσαν αὐτοῦ, καὶ ἐδίδασκε μετὰ τοσαύτης εὐκολίας καὶ ταχύτητος, ὡς ἐὰν ἔβλεπε ταῦτα γεγραμμένα, καὶ δὲν προέφθανεν ἣ γλῶσσα νὰ λέγῃ ὅσα ὁ νοῦς ἐγέννα διὰ τοσαύτης ταχύτητος.
Εἶχε δὲ καὶ τὸ σωτήριον δάκρυον, καθὼς εἴπομεν' καὶ μάλιστα τὴν νύκτα ὁπότε τὸ περισσότερον διὰ τὸ ἥσυχον ἠγρύπνει καὶ προσηύχετο' καὶ μόνον τόσον ὕπνον ἐλάμβανεν, ὅσος ἦτο ἱκανὸς νὰ φυλάττῃ τὸ σῶμα ἀβλαβὲς, καὶ μὴ ὰσθενήσῃ ἐκ τῶν πολλῶν κόπων καὶ πόνων, τὴν χαμευνίαν δηλαδή, σκληραγωγίαν καὶ κάκωσιν' ἐξόχως δὲ εἶχε τόσην ὰκτημοσὐνην καὶ πτωχείαν ἑκούσιον, ὥστε οὐδεὶς ἄλλος ὑπερέβη αὐτὸν κατὰ τοῦτο, καθὼς ὁ ἴδιος κατὰ τὴν τελευταίαν ὥραν τῆς μεταστάσεώς του ἐμαρτύρησε τὴν ἀλήθειαν, λέγων. «Δὲν ἀπέκτησεν ὁ Ἐφραὶμ ἀργύριον, ἢ χρυσίον, ἢβαλάντιον, ἢ πήραν, ἢ ῥάβδον, οὔτε ἄλλο πρᾶγμα ἐπίγειον, ἀλλὰ μόνον εἷχον τὸν πόθον εἰς τὰ οὐράνια ἀφ’ ἧς ὥρας ἤκουσα τὸν ᾶγαθὸν Βασιλέα, ὅστις λέγει εἰς τὸ Εὐαγγέλιον πρὸς τοὺς ἁποστόλους αὐτοῦ, νὰ μὴ ᾶποκτήσωσι πρᾶγμα ἐπίγειον.»
 Οὗτοι δέ εἰσι λόγοι αὐτοῦ τοῦ τρισμάκαρος, ὅστις εἷναι ἀξιοπιστότερος παρὰ πάντα ἄλλον ὐέλοντα νὰ λαλήσῃ περὶ αὐτοῦ. Ἴδετε λοιπὸν μετὰ πόσου πόθου ἐφύλαττε τοῦ Εὐαγγελίου τοὺς λόγους, καὶ πόσον ἦτο ζωλωτὴς καὶ μιμητὴς τοῦ διδασκάλου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν, καὶ τοσούτῳ μέτριος ἦτο, ὥστε ἔτρωγε τὸν ἄρτον μετὰ τῆς τέφρας καὶ συνεμίγνυε τὸ ὕδωρ μετὰ δακρύων καὶ οὐχὶ μόνον δὲν ἐπλησίαζε τοὺς ὅσους ἐπῄνουν καὶ ἐνεκωμίαζον αὐτόν, ἀλλὰ καὶ φανερῶς ἐχθρεύετὁ αὐτούς, καθὼς καὶ ἄλλος τις μισεῖ ἐκεῖνον, ὅστις ὑβρίζει καὶ ἐμπαίζει αὐτόν' καὶ ἠρυθρία η ὄψις αὐτοῦ καὶ ἵδρωνεν ἐκ τοῦ πόνου ὃν ῇσθάνετο ἡ ψυχὴ αὐτοῦ, καὶ ἔμενεν ἄφωνος, ὅτε τις εὐφήμιζεν αὐτόν.
Οὐ μόνον δὲ ζῶν εἶχε τὴν τοσαύτην ταπείνωσιν, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν ὥραν τοῦ θανάτου, ἐπρόσταξε δι᾿ ἀφορισμοῦ νὰ μὴ τῷ ψάλῃ τις τροπάρια, μήτε ἐγκώμια᾽ οὔτε νὰ θάψώσιν αὐτὸν διὰ πολυτελοῦς ἱματισμοῦ, ἢ εἰς ἰδιαίτερον τάφον, ἀλλ’ εἰς ξένον' διότι, καθὼς ἔλεγεν, εἶχε συνθήκας μετὰ τοῦ Θεοῦ νὰ ἐνταφιασθῇ μετὰ ξένων ὡς ξένος καὶ πάροικος. ΄Ητο δὲ καὶ λίαν φιλόξενος καὶ εὐσπλαχνικὸς πρὸς τοὺς πένητας. καὶ ἐὰν μὲν εἶχεν᾽ ἔδιδεν ἐλεημοσύνην ὅσον ἠδύνατο, ἀλλ᾽ ἐὰν δὲν εἶχε νὰ δώσῃ (ἐπειδὴ ἦτο πολλὰ πτωχός, καὶ τὸ πλεῖστον τοῦ χρόνου, οὐδὲν παρ᾽ ἑαυτῷ εὑρίσκετο.) ἐλάμβανε τοὺς ξένους καὶ πένητας, καὶ ἐφιλοξένει αὐτοὺς διὰ τῆς σωτηρίου διδασκαλίας τὸ ὁποῖον εἶναι ὑπὲρ τὴν σωματικὴν βρῶσιν ᾶναγκαιότερον’ μάλιστα ἦτο καὶ ἐκ φύσεως τόσον λόγιος, ὥστε οἱ λόγοι αὐτοῦ ἠδύναντο νὰ μαλάξωσι πᾶσαν ψυχήν, καὶ νὰ παρηγορήσωσι τὸν θλιβόμενον, καὶ νὰ πραὑνωσι τὸν ὀργιζόμενον. ᾿Αλλὰ καὶ ἡ ὄψις, καὶ ἡ εὐταξία, καὶ τὸ ὴθος αὐτοῦ ῆσαν ἱκανὰ εἰς τὸ νὰ φέρωσιν εἰς κατάνυξιν ἕκαστον. Εἰς δὲ τὴν ὀρθοδοξίαν ἦτο σφόδρα ζηλωτὴς καὶ ἀκαταγώνιστος πρόμαχος τῆς ᾶμώμου ἡμῶν πίστεως' καὶ ἔχομεν μὲν πολλὰ γνωρίσματα περὶ τούτου, ἀλλὰ τὸ μέγιστον καὶ χαριέστατον εἶναι τὸ ἀκόλουδον.
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἦτο ὁ δυσεβὴς ᾽Απολλινάριος, ὅστις ἐκαινοτόμησε πολλὰ ὀρθὰ δόγματα καὶ διδάγματα τῶν διδασκάλων ἡμῶν, διαστρέψας αὐτὰ πρὸς τὴν μιαρὰν αὐτοῦ γνώμην' καὶ ἔγραψε πολλὰς φλυαρίας κατὰ τῶν ὀρθοδόξων ὁ κακόδοξος, καὶ συντάξας ἐπιμελῶς δύο βιβλία μετὰ πολλῶν κόπων καὶ βασάνων ὄπως ἔχῃ προχείρους τὰς ἀπαντήσεις καὶ ἄντιμάχηται κατὰ τῶν πιστῶν, παρέδωκεν αὐτὰ εἰς γυναῖκά τινα πρὸς φύλαξιν.
 ᾽Ητο δὲ αὕτη πολλὰ ἠγαπημένη καὶ ὁμογνώμων αὐτοῦ καὶ ὁμόφρων, οὐ μόνον εἰς τὴν αἵρεσιν, ἀλλὰ καὶ εἰς τὰς σαρκικὰς ἡδονὰς υπήκοος, καθὼς ἔλεγον οἱ γείτονες. Τοῦτο μαθὼν ὁ Ἐφραίμ, ὑπεκρίθη ὅτι ἦτο καὶ αὐτὸς τῆς αὐτῆς αἱρέσεως τοῦ ᾿Απολλιναρίου, καὶ μεταβὰς εἰς τὸν οἶκον ἐκείνης τῆς γυναικός, ἔδωκεν αὐτῇ δωρεὰν ἀπὸ τὴν ἔρημον χάριν εὐλογίας' ἀφοῦ δὲ ἐπεσκέφθη πολλάκις τὴν γυναῖκα, καὶ συνῳκειώθη μετ᾿ αὐτῆς, καὶ ἡννόησεν, ὅτι ἡ γυνὴ δὲν εἶχεν ὑποψίαν τινὰ πρὸς αὐτόν, ἐζήτησε παρ᾿ αὐτῆς τὰ βιβλία διὰ νὰ ἀναγνώσῃ αὐτὰ καὶ ἠξεύρῃ ν᾿ ἀντιπαλαίῃ πρὸς τοὺς αἱρετικοὺς (οὕτως ὠνόμασεν ἡμᾶς τοὺς ὀρθοδόξους ὁ πάνσοφος, καθὼς ἐφρόνουν οἱ κακόδοξοι) καὶ μὴ νικηθῇ ὡς ἁμαθὴς καὶ ἀπαίδευτος. ΄Η δὲ γυνὴ δελεασθεῖσα ὑπὸ τῆς σοφῆς καὶ πιθανῆς ταύτης τέχνης ἐγχειρίζει τὰς βίβλους αὐτῷ ἑπὶ τῷ ὅρῳ ὅτι θέλει ἐπιστρέψει ταύτας ταχέως.
Ὁ μέγας λοιπὸν οὗτος Ἰακὼβ ἐξαπατήσας διὰ ταύτης τὸν βέβηλον ᾿Ησαῦ, λαμβάνει τὰ πονηρὰ πρωτοτόκια τῆς ἐκείνου κακίας, καὶ ἀναγινώσκει σποραδικὤς τὰς βίβλους' ἀλλ᾽ ἐπειδὴ οὔτε εὔκολον ἧτο, οὔτε καιρὸν ἀνάλογον εἶχεν ἵνα ἀντιγράψῃ αὐτὰς καὶ ἀναιρέσῃ τὰς κακοβούλους αἱρέσεις τοῦ ᾶλιτηρίου ἐκείνου, (διότι ἡ γυνὴ ἐπέμενε ζητοῦσα αὐτάς,) καταφεύγει εἰς τὸ ἀκόλουθον στρατήγημα, ὅπερ μετὰ τῆς ταχύτητος ἦτο καὶ λίαν ἀποτελεσματικόν ᾿Αφοῦ᾿ ήνοιξε τὰ βιβλία ἐπήλειψε δι᾽ ἰχθυοκόλλας τὰ φύλλα αὐτῶν πρὸς ἄλληλα, καὶ συνεκόλλησε τοσούτῳ ἀκριβῶς, ώστε ἦτο ἀδύνατον ν᾿ ᾶποσπασθῶσιν ἀπ᾿ ἀλλήλων καὶ ἂν διεσχίζοντο. Δέσας δὲ ταῦτα ὡς καὶ πρότερον εἶχον. παρέδωκεν εἰς ὴν γυναῖκα.
Αὕτη δὲ οὐδόλως περιεργασθεῖσα οὐδὲ ἀνοίξασα τὰ βιβλία, ἠρκέσθη μόνον εἰς τὸ ὅτι ἐξωτερικῶς καλῶς εἶχον καὶ ἐφὺλαξε ταῦτα εἰς τὸν οἰκεῖον τόπον. Μετά τινα δὲ καιρὸν διὰ προτροπῆς τοῦ θείου Ἐφραίμ, προσκαλεῖται ἐν συνόδῳ ὁ ’Απολλινάριος ὅπως διαλεχθῇ μετὰ τοῦ Ὁσίου. ᾽Επειδὴ δὲ ὁ ᾿Απολλινάριος καὶ ἐκ τοῦ γήρατος καὶ ἐκ τῶν ἐκ κακοῖς κόπων του δὲν ἠδύνατο νὰ λαλῇ, εἶπεν εἰς τὴν σύνοδον, ὅτι ἔχει δύο βιβλία, τὰ ὁποῖα συγγράψας μετὰ πολλοῦ κόπου θέλουσι χρησιμεὐσει πρὸς πᾶσαν ὑπεράσπισιν τῶν ἑαυτοῦ ἰδεῶν, καὶ ἐζήτησε νὰ ἀναγνωσθῶσι.
 Ταῦτα δὲ εἰπὼν λαμβάνει τὴν ἑτέραν τῶν βίβλων, καὶ προσπαθεῖ μετὰ πολλοῦ πόνου νὰ ἀνοίξῃ τὴν ἀρχὴν τοῦ συγγράμματος. Ἐπειδὴ δὲ οὐδὲ ταύτην κατώρθωσε ν’ ἀνοίξῃ, οὔτε τὸ μέσον, οὔτε τὸ ἄκρον, διότι τόσον συγκεκολλημένα ἦσαν τὰ φύλλα, ὥστε οὐδὲ ἓν κἄν ἠδύνατο νὰ σχίσῃ, ἀναγκάζεται ν’ ἀφήσῃ τὸ βιβλίον ἐκεῖνο καὶ νὰ λάβῃ τὸ ἕτερον' ὡς δὲ καὶ τοῦτο ἦτο ἐπίσης ἀδιαίρετον καὶ ᾶδιάσπαστον ἐντελῶς, κατελήφθη ὑπὸ τοιαύτης ἀπορίας καὶ ταραχῆς, καὶ καταισχύνης ὥστε ἀναπηδήσας ἐκ τοῦ συνεδρίου, ἀνεχώρησεν ἐν μεγίστῃ ᾶθυμίᾳ καὶ λύπῃ.
Μὴ δυνάμενος δὲ νὰ ὑποφέρῃ τὴν συμφορὰν ταύτην, κακῶς ὁ κακὸς ἐξέψυξε' καὶ οὕτως οἱ μὲν εὐσεβεῖς ἐλυτρώθησαν ἐκ τῆς μιαρᾶς αὐτοῦ αἱρέσεως, αὐτὸς δὲ ὁ δείλαιος ἔλαβε τὸν προσήκοντα θάνατον εἰς ἀμοιβὴν τοιούτων κόπων.
Τοιοῦτος ητο λοιπὸν κατὰ τὸν ζῆλον τῆς ὀρθοδοξίας ὁ ὅσιος, καὶ οὕτως εἰς τὴν ψυχὴν’ εκείνην ἦτο πεφυτευμένη πᾶσα ἀρετή, ὥστε δικαίως ἥθελε καλέσει τις αὐτην πηγὴν διαφόρων ναμάτων, η λειμῶνα κεκοσμημένον διὰ ποικίλων ἀνθέων καὶ ῥόδων, ἢ καὶ ἄλλον ἐπίγειον οὐρανόν, περιλαμπόμενον πάντοθεν ὑπὸ πολυφώτων ἀστέρων ἢ ἂν θέλῃς καὶ παράδεισον, ὡς τὸν τῆς Ἐδὲμ, ὅστις οὐδέποτε ἐμαράνθη, ἀλλ᾿ ἦτο πάντοτε εὐθαλῆς καὶ γέμων καρποφόρων δένδρων καὶ καρπῶν ὡραίων καὶ ἁφθάρτων ἄψαυστον ὅμως καὶ ἀνεπίβατον ὑπὸ τοῦ πονηροῦ ὄφεως, τοῦ ἐθχροῦ καὶ ἐπιβούλου τῆς ἡμετέρας σωτηρίας.
Ηδη δὲ εἶναι καιρὸς νὰ περαιώσωμεν τὴν τοῦ θείου ἀνδρὸς διήγησιν, καὶ νὰ ἀναφέρωμέν τι κατὰ τὴν τελευτὴν αὐτοῦ ἀναγκαῖον μάλιστα πρὸς ἀπόδειξιν τῆς ἐνοικοὔσης ἐν αὐτῷ θείας χάριτος. Ως προεῤῤέΘη, ὁ ὅσιος παρήγγειλε νὰ μὴ ἐνταφιάσωσιν αὐτὸν διὰ πολυτελοῦς φορέματος' καὶ πάλιν κατὰ τὴν ὥραν τοῦ θανάτου ἐπανέλαβε τὸ αὐτὸ προσθείς, ὅτι ἐὰν ὑπάρχῃ τις ἐκ τῶν ἀδελφῶν, ὅστις προητοίμασε τοιοῦτον φόρεμα, ἂς δώσῃ αὐτὸ εἰς τὸν ἔχοντα ἀνάγκην. Εἰς δὲ ἐκ τῶν περιφανεστέρων καὶ ἀγαπητοτέρων εἰς αὐτόν, προετοιμάσας λαμπρὸν ἔνδυμα, ἐσκόπευε νὰ ἐνδύσῃ τὸ σῶμα ἐκείνου μετὰ θάνατον' ἀλλ᾿ ἀφοῦ ἤκουσε τὴν παραγγελίαν ἐλυπεῖτο, διότι προελήφθη ὁ σκοπὸς αὐτοῦ.
 Καὶ τὸ μὲν ἔνδυμα δὲν ἔδωκεν ὤς παρηγγέλθῃ, νομίσας ὅτι ἦτο προκριτώτερον νὰ διανείμῃ εἰς τοὺς πτωχοὺς τὴν ἀξίαν εἰς χρήματα, καὶ ἑπομένως ῆθελεν εὐχαριστήσει περισσότερον τὸν ὅσιον. ᾿Αλλὰ μόλις ταῦτα συλλογισθείς, ἔλαβε καὶ τὴν τιμωρίαν τῆς παρακοῆς. Εὐθὺς ἐνώπιον πάντων κυριεύεται ὑπὸ δαιμονίου, πίπτει πρὸ τῆς κλίνης τοῦ μακαρίου ἀσπαίρων, στρεβλώνει τὰς χεῖρας, διαστρέφει τοὺς ὀφθαλμούς ἐκβάλλει ἀφροὺς ἐκ τοῦ στόματος, καὶ πράττει ὅσα ἄλλα φοβερὰ μανία δύναται νὰ ἐπιφέρῃ εἰς τὸν ᾶνθρωπον. Ὁ δὲ θεῖος Ἐφραὶμ ἐνοήσας ἐξ 'Αγίου πνεύματος, ὅτι τοῦτο ἧτο καρπὸς ἁμαρτίας, ἐξαγορεὐει τὸν ἁσθενῆ ἅμα συνελθόντα, καὶ ἐπιτιμήσας αὐτὸν διὰ τὴν ὰσθένειαν τοῦ λογισμοῦ, ἐσυγχώρησεν αὐτόν, καὶ διὰ τῆς προσευχῆς καὶ ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν μόνον ἀπέβαλε τὸ δαιμόνιον, καὶ ἰατρεύσας τὸν ασθενῆ προέτρεφε νὰ ἐκπληρώσῃ κατὰ γράμμα τὴν πρότερον παραγγελίαν.
 Οὕτω λοιπὸν ὁ ἱερὸς Ἐφραὶμ κατὰ τὸ τέλος τοῦ βίου διὰ τοιούτου θαύματος ἐπεσφράγισε τὰς ἑαυτοῦ πράξεις, ἔπειτα δὲ συμβουλεύσας ἱκανῶς τοὺς παρόντας ἵνα ἐργάζωνται τὴν ἀρετήν, μετέβη εἰς τὰς αἰωνίους μονάς, καὶ εἰς τὴν λαμπρότητα, ἡ ὁποία προσμένει τοὺς τοιούτους, διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἰς τὸν ὁποῖον πρέπει ἡ δόξα καὶ τιμή, καὶ κράτος, σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ 'Αγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Ἤκουσε γλῶτταν ψαλμικῶς, ἣν οὐκ ἔγνω,
Ἐφραίμ, ἄνω καλοῦσαν, ὁ γλῶσσαν Σῦρος.
Εἰκάδι ὀγδοάτῃ Νόες Ἐφραὶμ θυμὸν ἀπηῦρον.

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. δ’.
Ταῖς τῶν δακρύων σου ῥοαῖς, τῆς ἐρήμου τό ἄγονον ἐγεώργησας· καί τοῖς ἐκ βάθους στεναγμοῖς, εἰς ἑκατόν τούς πόνους ἐκαρποφόρησας· καί γέγονας φωστήρ τῇ οἰκουμένῃ, λάμπων τοῖς θαύμασιν, Ἐφραίμ Πατήρ ἡμῶν ὅσιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον 
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Ρεῖθρον ἄυλον, ἐν τὴ ψυχή σου, τὸν ζωήρρυτον, πλουτήσας φόβον, κατανύξεως κρατὴρ ἀναδέδειξαι, ὅθεν ἠμᾶς πρὸς ἠθῶν τελειότητα, τοὶς ἱεροίς σου ρυθμίζεις διδάγμασιν. Ἐφραὶμ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τά ἄνω ζητῶν.
Τήν ὥραν ἀεί, προβλέπων τῆς ἐτάσεως, ἐθρήνεις πικρώς, Ἐφραίμ δάκρυα κατανύξεως· πρακτικός δέ γέγονας, ἐν τοῖς ἔργοις διδάσκαλος ὅσιε· ὅθεν Πάτερ παγκόσμιε, ῥαθύμους ἐγείρεις πρός μετάνοιαν.

Κάθισμα
Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Τὸν θησαυρὸν τῆς σοφίας τῶν μυστηρίων Χριστοῦ, τὸν κρατῆρα τὸν θεῖον τῆς κατανύξεως, ἀνυμνήσωμεν πιστοί, ἐν τῇ μνήμῃ αὐτοῦ· φερωνύμως γὰρ ἀεί, τὰς καρδίας τῶν πιστῶν, εὐφραίνει ἔπεσι θείοις, Ἐφραίμ, ὡς πράκτωρ καὶ μύστης, τῶν τοῦ Κυρίου ἀποκαλύψεων.

 Εορτάζει στις 28 Ιανουαρίου εκάστου έτους.
  Οσιος Εφραίμ Ο Σύρος (308 - 373 μ.Χ )

Ο βίος του Αγίου Εφραίμ του Σύρου ειναι απο το βίβλιο:

και τα τροπάρια απο τον Ορθόδοξο Συναξαριστή.